Shevalar – etnoslararo til munosabatlarining tarixiy dalili

DOI 10.52773/tsuull.uzlc.2019.4/NEQS6803

Abstract

Sharqda XI asrda Mahmud Qoshg‘ariy boshlab bergan tilni
areal-tipologik va areal-lingvistik metodlar orqali o‘rganish, har qanday
lingvistik nazariya va konsepsiyalarning boshlang‘ich nuqtasi bo‘lgan
shevalarni, ularning o‘ziga xos xususiyatlarini tadqiq etish bugungi kunda
ham muhim masalalardan hisoblanadi. G‘arb tilshunosligida XIX asrdan
areal lingvistikaning paydo bo‘lishi dialektologiya sohasidagi masala va
tushunchalarni yangicha baholashga, yangicha usullarda hal qilishga keng
yo‘l ochdi. Til sistemasini yaxlit o‘rganishda dialekt va sheva areallarini
nazariy asoslariga tayanib, tarixiy-qiyosiy va etnolisoniy jihatdan tadqiq
etish ustuvor yo‘nalishlardan biri sifatida belgilangan.
Maqolada janubi-g‘arbiy Namangan shevalarining o‘ziga xos xususiyatlari, ularning tarixiy genezisi, tarqalishi va amal qilish areali masalalari
haqida fikr yuritiladi. Shevadagi lisoniy belgi-xususiyat va qonuniyatlarning voqelanish jarayonlari qiyosiy-tarixiy jihatdan yoritilgan